Cách đây mấy ngày, Google, Temasek và Bain & Company vừa công bố ấn phẩm e-Conomy SEA thường niên lần thứ 10 (e-Conomy SEA 2025), cho thấy một thập kỷ kinh tế số tăng trưởng kỷ lục và dự báo về sự chuyển đổi mạnh mẽ của khu vực dưới tác động của Trí tuệ Nhân tạo (A.I).
Và sau đây là tóm tắt của báo cáo năm nay gồm có 5 ý chính:
1. Duy trì đà tăng trưởng ổn định và các muc tiêu đều vượt kỳ vọng
Theo báo cáo SEA e-Conomy 2025 thì khu vực tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ, dự kiến vượt mốc 300 tỷ USD tổng giá trị hàng hóa (GMV) vào năm 2025. Mức tăng trưởng GMV và doanh thu duy trì ở mức ổn định khoảng 15% so với cùng kỳ năm trước (YoY), nhờ sự tham gia sâu rộng của người tiêu dùng kỹ thuật số và các chiến lược kiếm tiền hiệu quả hơn từ các nền tảng.
– Thành tựu Thập kỷ: Sau 10 năm, GMV kinh tế số khu vực đã tăng gấp 7,4 lần (từ gần 40 tỷ USD lên hơn 300 tỷ USD), đồng thời doanh thu tăng gấp 11,2 lần, dự kiến đạt 135 tỷ USD vào năm 2025.
– Sự thâm nhập Kỹ thuật số sâu rộng: Khu vực đã đón thêm hơn 200 triệu người dùng internet mới kể từ năm 2016, với trung bình 3/5 người hiện đang mua sắm trực tuyến và hơn 60% tổng giao dịch hiện là kỹ thuật số (so với hơn 60% dùng tiền mặt năm 2019).
2. Điểm nhấn về hiệu suất của các ngành trụ cột trong nền kinh tế số
2.1. Thương mại điện tử (Ecommerce)
Thị trường TMĐT đang được định hình và củng cố xung quanh các công ty lớn, với động lực tăng trưởng chính đến từ Video Commerce (bao gồm livestreaming).
– Video Commerce (tạm dịch: Thương mại video) bùng nổ: Thương mại video hiện chiếm khoảng 25% tổng GMV của thương mại điện tử, tăng mạnh từ mức dưới 5% vào năm 2022. GMV của mảng này đã tăng 2,5 lần chỉ trong hai năm.
– Sự khác biệt về AOV (Average Order Value – giá trị đơn hàng trung bình): Mặc dù khối lượng giao dịch tăng 50% so với cùng kỳ năm trước (YoY) nhưng AOV của thương mại video chỉ ở mức thấp (6–7 usd/đơn), kéo AOV chung của toàn ngành xuống (AOV chung hiện ở mức 11–13 usd/đơn).
2.2. Dịch vụ giao nhận đồ ăn (Food Delivery): tăng trưởng GMV ổn định và chuyển dịch của dịch vụ giao nhận đồ ăn
Ngành này đang bắt đầu có lợi nhuận hoặc đang tiến gần đến ngưỡng đạt được lợi nhuận nhờ các mô hình kinh doanh bền vững hơn.
– Bất chấp những thách thức kinh tế vĩ mô, nhu cầu giao đồ ăn vẫn rất sôi động. Các nền tảng ngày càng nhắm đến các phân khúc coi trọng khả năng chi trả bằng cách giới thiệu các sản phẩm mới và đa dạng hóa thực đơn, chuyển dịch vụ từ một dịch vụ xa xỉ tùy ý sang một lựa chọn dễ tiếp cận hơn cho cơ sở người tiêu dùng rộng lớn hơn. Tại một số thị trường, giá trị đơn hàng trung bình (AOV) đã tăng lên, nhờ các chiến thuật bán chéo như giao hàng miễn phí cho các đơn hàng bổ sung và đơn hàng theo nhóm.
– Các nền tảng đã và đang tích cực xây dựng các mô hình kinh doanh bền vững hơn. Họ đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc giảm chi phí phục vụ thông qua việc tối ưu hóa hậu cần và hợp lý hóa hoạt động tại các khu vực đô thị trọng điểm. Hầu hết hiện đang có lãi hoặc sắp đạt được lợi nhuận.
– Mở rộng sang Dining: Các nền tảng đang mở rộng sang lĩnh vực ăn uống tại nhà hàng (in-restaurant dining) thông qua các dịch vụ như phiếu giảm giá và dịch vụ thanh toán, tạo ra nguồn doanh thu bổ sung với biên lợi nhuận cao.
2.3. Dịch vụ Tài chính số (DFS – Digital Finance Service)
Hệ sinh thái DFS đang được củng cố vượt ra ngoài phạm vi chỉ để thanh toán.
– Hệ thống thanh toán QR: Toàn bộ 10 quốc gia ASEAN hiện đã áp dụng hệ thống QR quốc gia thống nhất, và 8 thị trường có khả năng tương tác QR xuyên biên giới, việc này đang dần đẩy lùi thanh toán bằng tiền mặt.
– Tăng trưởng cho vay kỹ thuật số (digital lending) và quản lý tài sản thông qua kỹ thuật số (digital wealth): Cho vay kỹ thuật số vẫn là nguồn đóng góp doanh thu lớn nhất. Nhưng song song đó các nền tảng số quản lý tài sản (Digital Wealth) đang đạt quy mô lớn hơn, với một số công ty vượt mốc 1 tỷ USD Tổng giá trị tài sản được quản lý (AUM – Assets Under Management).
Ngoài ra trong báo cáo còn nói chi tiết về các ngành khác của nền kinh tế số như: xu hướng xe điện, du lịch, quảng cáo digital, gaming và truyền thông bán lẻ …
3. Xu hướng đầu tư và điểm sáng A.I
Thị trường đầu tư tư nhân đang cho thấy sự phục hồi một cách thận trọng và có chọn lọc.
– Vốn tư nhân tăng nhẹ: Vốn tư nhân (Private funding) đã tăng 15% trong 12 tháng qua, đạt 7,7 tỷ USD, mặc dù vẫn thấp hơn 70% so với mức đỉnh năm 2021.
– Xu hướng chuyển dịch đầu tư ở các giai đoạn muộn: Các nhà đầu tư ưu tiên các vòng gọi vốn giai đoạn muộn (Series C đến E+), chiếm khoảng 80% tổng vốn (tăng từ ~70% năm trước), làm giảm tổng khối lượng giao dịch nhưng tăng quy mô giao dịch.
– DFS hút vốn: Lĩnh vực dịch vụ tài chính số (DFS) tiếp tục thu hút phần lớn vốn, chiếm 45–50% tổng giá trị giao dịch.
A.I là điểm sáng đầu tư, tập trung ở Singapore, Malaysia, Việt Nam
– 30% vốn đổ vào A.I: Khoảng 30% vốn tư nhân trong 12 tháng qua đã được đầu tư vào các startup liên quan đến A.I.
– Tâm điểm Singapore: Hiện có khoảng 700 startups liên quan đến A.I đang hoạt động tại SEA, với Singapore là trung tâm khu vực với hơn 495 startups.
4. Tiến tới Nền kinh tế số ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (Intelligent Economy)
Sự chuyển đổi sang nền kinh tế ứng dụng Trí tuệ nhân tạo là trọng tâm của báo cáo này, được thúc đẩy bởi sự quan tâm lớn của người tiêu dùng và các khoản đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng.
– Lòng tin người dùng: Mặc dù người tiêu dùng SEA rất nhiệt tình với A.I (mức độ quan tâm vượt trội so với mức trung bình toàn cầu), họ vẫn thận trọng trong việc ủy quyền các quyết định quan trọng hơn (ngoài các tiện ích hàng ngày) do lo ngại về quyền riêng tư và độ tin cậy. Xây dựng lòng tin thông qua tính minh bạch là yếu tố then chốt để khai thác toàn bộ tiềm năng thương mại của A.I.
– Tái định nghĩa trải nghiệm: A.I đang định hình lại hành trình mua hàng, thay thế tìm kiếm tuyến tính truyền thống bằng quá trình khám phá động lực (AI-assisted discovery).
– Hạ tầng A.I tăng tốc: Khu vực SEA đang dẫn đầu APAC về tốc độ tăng trưởng trung tâm dữ liệu (dự kiến tăng 180%), với Malaysia nổi lên như một điểm nóng mới khi Singapore đã đạt trần.
– Thách thức về lao động: Mức lương trung bình ở SEA thấp hơn đáng kể so với Mỹ và Trung Quốc, điều này làm thay đổi bài toán ROI liên quan đến ứng dụng A.I trong việc thay thế lao động và cả lực lượng lao động biết ứng dụng A.I. Các doanh nghiệp cần cân nhắc các giải pháp A.I nhằm phối hợp và tăng cường hiệu quả lao động thay vì chỉ tự động hóa và thay thế hoàn toàn.
5. Triển vọng thập kỷ tới và kết luận
Báo cáo cung cấp góc nhìn lạc quan một cách thận trọng (cautiously optimistic) về tương lai. Tăng trưởng sẽ được thúc đẩy bởi ba chất xúc tác chính:
- Tăng tốc A.I,
- Sự hồi sinh của thị trường vốn,
- Hợp tác khu vực sâu sắc hơn (ví dụ: liên kết thanh toán QR, khuôn khổ quản trị chung ứng dụng A.I).
Tuy nhiên, đà tăng trưởng này phải đối mặt với các rào cản từ sự bất ổn toàn cầu và các lựa chọn quản lý (regulatory choices), vốn có thể mở khóa hoặc kìm hãm tiềm năng to lớn của khu vực. Việc cân bằng giữa tiến bộ công nghệ và ổn định kinh tế xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh A.I ngày càng phát triển, sẽ là yếu tố quyết định.
Để hình dung về sự chuyển đổi A.I, hãy tưởng tượng nền kinh tế số SEA đang chuyển từ một chiếc xe đua chạy bằng động cơ đốt trong (kinh tế số truyền thống) sang một chiếc xe điện tự lái (Autonomous Vehicle). Chiếc xe này có thể nhanh hơn, hiệu quả hơn, và được cung cấp năng lượng bởi A.I. Tuy nhiên, nó vẫn cần xây dựng đầy đủ các trạm sạc (cơ sở hạ tầng), các quy tắc giao thông rõ ràng (quy định) và sự tin tưởng từ hành khách (người tiêu dùng) để chấp nhận nhường quyền kiểm soát cho trí tuệ nhân tạo.
Nguồn: ThinkwithGoogle, Google, Temasek, Bain & Company
Lược dịch, tóm tắt và chia sẻ tài liệu: Võ Quốc Hưng – CGO tại Tonkin Agency
Nếu bạn thấy có ích hãy like & follow fanpage của Adtimes để nhận được thêm các thông tin hữu ích sớm nhất nhé.
Link fanpage https://www.facebook.com/AdTimes.vn/
