Báo cáo này cực kỳ đáng để đọc, là báo cáo song ngữ Anh – Việt dài 156 trang (tiếng Việt bắt đầu từ trang 79) do Hanns Seidel Foundation phối hợp Đại học KHXHNV – Đại học Quốc gia Hà Nội thực hiện & phát hành tháng 12/2021.
LỜI TỰA & GIỚI THIỆU VỀ BÁO CÁO
Chuyển đổi số đã hiện hữu hầu khắp mọi nơi trên đất nước Việt Nam. Tại các thành phố, người ta sẽ không khỏi ngạc nhiên khi thấy chuyển đổi số đã len lỏi vào từng ngóc ngách của xã hội. Ngay cả khi ngồi ăn một quán ven đường, người ta cũng có thể thanh toán mà không dùng tiền mặt. Những người lái xe ôm không còn vẫy gọi những người đi bộ trên phố nữa, thay vào đó, họ kiểm tra thông tin cuốc xe mới thông qua các ứng dụng trên điện thoại. Các sàn thương mại điện tử đã trở thành một phần quan trọng của nền kinh tế. Ngay cả ở vùng nông thôn, người dân ở những làng quê xa xôi cũng đã sử dùng các nền tảng kỹ thuật số để quảng cáo về homestays hay các dịch vụ hướng dẫn du lịch của họ tới những khách hàng tiềm năng. Đại dịch toàn cầu COVID-19 đã đẩy nhanh quá trình trở thành một xã hội số của Việt Nam.
Bên cạnh nhiều lợi ích và cơ hội mà sự phát triển này mang lại cho hàng triệu người dân Việt Nam cũng đã xuất hiện mối quan tâm ngày càng lớn về mức độ sẵn sàng của Việt Nam, về mặt thể chế, chính sách, kỹ năng, và nguồn lực cho quá trình chuyển đổi mạnh mẽ như vậy. Cuốn Báo cáo Quốc gia này đề cập tới những lợi ích tiềm năng và cả những
thách thức của công cuộc số hóa ở Việt Nam từ nhiều góc độ khác nhau. Các chủ đề trong cuốn báo cáo bao gồm những vấn đề nóng liên quan đến chuyển đổi số như kỹ năng số cho lực lượng lao động, kinh tế nền tảng số, bảo vệ dữ liệu, chính phủ điện tử, và nhiều chủ đề khác. Những chủ đề này sẽ định hình những thảo luận về thể chế chính sách tại Việt
Nam trong những thập kỷ tới.
Hanns Seidel Foundation đã và đang hợp tác chặt chẽ với nhiều bên liên quan nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn diện và bền vững tại Việt Nam. Những thảo luận chính sách liên quan đến quá trình số hóa mạnh mẽ là chủ đề xuyên suốt các dự án của chúng tôi. Một trong số đó là dự án hợp tác với Văn phòng Quốc hội nhằm nâng cao năng lực cho các đại biểu Quốc hội về các khía cạnh pháp lý liên quan đến chuyển đổi số. Bên cạnh đó, cùng với Viện Khoa học Lao động và Xã hội (ILSSA), chúng tôi tập trung vào vấn đề an sinh xã hội trong bối cảnh nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Và gần đây, cùng với Bộ Tư pháp, chúng tôi đã bắt đầu một chuỗi hội thảo nhằm thảo luận các chính sách liên quan đến các vấn đề như trí tuệ nhân tạo (AI), hợp đồng thông minh dựa trên blockchain, và kinh tế nền tảng số.
Chuyển đổi số không chỉ là sự cải tiến kỹ thuật. Đó không chỉ là quá trình các công nghệ truyền thông cũ đang được thay thế bằng những công nghệ hiện đại hơn: thư từ, báo chí, phát thanh, truyền hình, điện thoại để bàn được thay thế bởi thư điện tử, chính phủ điện tử, dịch vụ tin nhắn, điện thoại video, truyền hình trực tuyến và cổng thông tin mua sắm.
Số hóa, sự chuyển đổi từ truyền thông tương tự sang truyền thông kỹ thuật số đang tạo ra những thay đổi sâu sắc trong toàn xã hội với một số khía cạnh còn khá khó nắm bắt như các điều kiện văn hóa, kinh tế, xã hội và chính trị bên trong một quốc gia hay các mối quan hệ đối ngoại của họ. Tóm lại, chuyển đổi số đang tạo ra một dấu ấn lịch sử sâu sắc với những ảnh hưởng khác nhau ở các quốc gia và các khu vực trên thế giới.
Trong Báo cáo Quốc gia Việt Nam số này, nhóm biên tập một lần nữa cố gắng xác định các xu hướng toàn cầu như chuyển đổi số có tác động như thế nào đối với Việt Nam. Với tư cách là các nhà khoa học xã hội, nhóm biên tập không đặt nhiều sự quan tâm vào bản thân các công nghệ kỹ thuật số mà mối quan tâm chủ yếu dành cho các tác động xã hội của chúng. Các nghiên cứu hiện có cho thấy có những tác động lớn ở cấp độ toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia như Việt Nam. Ở đây có thể thấy một sự thay đổi toàn diện hướng tới một hình thức xã hội mới, xã hội số hay xã hội thông tin, ở đó các hoạt động giao tiếp hàng ngày, giải trí và mua sắm, cũng như đời sống kinh tế và môi trường làm việc đang thay đổi. Có những lựa chọn mà trước đây con người khó có thể nghĩ đến đang xuất hiện như trong các lĩnh vực y tế, hoạt động của Chính phủ, đời sống đô thị, đồng thời cũng xuất hiện những mối đe dọa mới như tội phạm mạng. Ngoài ra, hệ thống giáo dục cũng phải thích ứng với những thách thức mới – trong đó, một từ khóa quan trọng là kiến thức số.
Trong mọi trường hợp, khó có thể phủ nhận thực tế là người Việt Nam sẽ phải thích ứng với những thay đổi lớn. Xã hội số hay xã hội thông tin đang dần thay thế xã hội công nghiệp và dịch vụ, các mô hình phát triển chủ yếu trước đây. Sự chuyển đổi này có tác động đặc biệt mạnh mẽ ở Việt Nam: bởi có những dấu hiệu cho thấy Việt Nam có thể trực tiếp thực hiện bước nhảy vọt từ một xã hội công nghiệp và dịch vụ vẫn còn chưa hoàn thiện sang một xã hội thông tin. Đại dịch Covid-19, thảm kịch toàn cầu hiện nay, có thể góp phần dẫn đến điều này. Đại dịch đang đẩy nhanh quá trình tiến đến xã hội số ở nhiều quốc gia, như Klaus Schwab đã chỉ ra. Do đó, không phải không có khả năng Việt Nam sẽ tiến một bước dài trong những năm tới.
Nhóm biên tập gửi lời cảm ơn tất cả những người đã góp phần vào quá trình thực hiện số Báo cáo này: trước hết là Tổ chức Hanns Seidel ở Munich và Hà Nội, do ông Michael Siegner đại diện, cùng tất cả những người đã có những đóng góp trực tiếp hay gián tiếp xin trân trọng cảm ơn Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Quang Minh – Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN và Giáo sư Detlef Briesen – Trường đại học Justus Liebig Gießen đã dành nhiều thời gian, nỗ lực và tâm huyết cho dự án này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các tác giả tham gia viết bài. Cuối cùng, tôi xin đặc biệt cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Thị Thùy Trang – trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN và cô Trịnh Ngọc Mai – HSF Việt Nam vì những nỗ lực không mệt mỏi trong việc điều phối dự án này.
Báo cáo sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan ban đầu về một quá trình chuyển đổi xã hội thú vị cùng một số mặt trái của quá trình đó.
VỀ TỔ CHỨC HANNS SEIDEL FOUNDATION
Hanns Seidel Foundation (HSF) là một tổ chức chính trị của Cộng hòa Liên bang Đức và được thành lập tại Munich năm 1967. Hiện nay, HSF đang triển khai thực hiện hơn 80 dự án tại 60 quốc gia trên khắp thế giới. HSF cam kết thúc đẩy dân chủ, hòa bình và phát triển. Hoạt động của HSF dựa trên lý tưởng về con người bao gồm tự do cá nhân, phát triển và tự chủ cũng như trách nhiệm xã hội và sự đoàn kết. HSF đã triển khai các dự án tại Việt Nam trong suốt ba thập kỷ qua. Kể từ khi thành lập văn phòng đại diện tại Hà Nội vào năm 2011, HSF không ngừng tăng cường hợp tác với các đối tác Việt Nam nhằm mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội và thể chế, đặc biệt tập trung vào các vấn đề an sinh xã hội, phát triển bền vững và quản trị toàn diện.
Nguồn: Hanns Seidel Foundation Việt Nam
Nếu bạn thấy có ích hãy like & follow fanpage của Adtimes để nhận được thêm các thông tin hữu ích sớm nhất nhé.
Link fanpage https://www.facebook.com/AdTimes.vn/